Hər il dünyada olduğu kimi Azərbaycanda da talassemiya diaqnozu qoyulan uşaqlar doğulur. Qanın laxtalanma prosesinin pozulması nəticəsində yaranan bu xəstəlik əksər hallarda qan qohumluğu olan nikahlarda təsadüf edilir. Xəstəliklə bağlı olan sujetimiz Beynəlxalq Talassemiya Gününə təsadüf edir.

Goranboy rayon sakini olan Rövşən Əliyevin 3 övladı var. Onun kiçik qızı 2004-cü il təvəllüdlü Nərminə Əliyevaya irsi qan xəstəliyi olan talassemiyadan əziyyət çəkir. Digər uşaqlar da bu xəstəliyin daşıyıcısıdır. Rövşən Əliyevin sözlərinə görə həyat yoldaşı və öz də bu xəstəliyin daşıyıcısıdırlar.

Rövşən Əliyev - Goranboy sakini: Hal hazırda 18 yaşı var. Talassemiya ilə bağlı o uşaqda belə hallar olduğunu 1 yaşından sonra bildik. Gördüm ki, övladımda başının uzanması, halsızlığı, rəgin ağarması, saralması olur. Övladımı götürdüm Bakıda elmi təqdiqat instutuna apardım. Orda analizlərdən keçdikdən sonra məlum oldu ki, bu uşaqda b talassemyası var. Səbəbini mən belə deyə bilərəm ki, biz ailə quranda o vaxtı analizlər yox idi. Düzdü qohumluğumuz da yoxdur. Ancaq bir neçə ildən sonra məlum oldu ki, onların nəslində də daşıyıcılıq var. Bizdə də var.

Bu xəstəlikdən əziyyət çəkən insanların normalda olduğundan daha az hemoqlobini və çox az qırmızı qan hüceyrəsi olur. Müalicəsi olmasına baxmayaraq, bu xəstəlik ağır nəticə də göstərə bilər.

Vüsalə Əhmədova - Mərkəzi Qan Bankının Gəncə bölməsinin müdiri: Talassemiya qanla keçən qan xəstəliyidir, xəstəlik əsasən qanın əsas elementi olan eritrositlərdə yerləşən hemoqlabin adlı zülalın genetic deffekt nəticəsində sintezinin pozulması və xroriki aritmiya ilə xarakterizə olunan bir xəstəlikdir. Ümumiyyətlə talassemiyanın 3 növü vardır. Talassemiya major, minor və intermedia. Minor dediyimiz talassemiya daşıyıcılığı formasıdır. Talassemiya major isə ağır gedişatlı anemiya ilə müşahidə olunan bir xəstəlikdir. Xəstəlik özünü yenidoğulmuşlarda ilk 3 aydan başlyaraq 1 yaşa kimi biruzə verir. Klinik əlamtləri iştahsızlıq, halsızlıq, dəridə gözün sklerasında saralma, infeksiyalara qarşı həssaslıq və fiziki inkişafın geri qalması ilə özünü biruzə verir.

Son 5 ildir ki, ölkədə talassemiyalı xəstələrin sayı artır. Orta hesabla azərbaycanlıların 6 faizindən çoxu talassemiya daşıyıcısıdır. Talassemiya müalicə olunmasa da, xəstəyə qan köçürməklə onun vəziyyətini yüngülləşdirmək mümkündür. Problemin daha bir müalicə üsulu isə sümük iliyinin köçürülməsidir. Həmçinin ayda bir dəfə dəri altına dərman yeritməklə qanın laxtalanmasını normal vəziyyətə salan və xəstənin tam sağlam yaşamasını təmin etmək olur.

Vüsalə Əhmədova - Mərkəzi Qan Bankının Gəncə bölməsinin müdiri: Talassemiya xəstəliyi hər iki talassemiya daşıyıcısının evliliyindən doğulan körpələrdə rast gəlinir. Hər hamilləlikdə isə hər iki daşıyıcının nikahında 25 faiz ehtimalla talassemiya xəstə dünyaya gəlmə ehtimalı vardır. Bu gün ölkəmizdə 3500-ə yaxın Talassemiyalı xəstə qeydiyyatdadır. Bu pasientlərin də 1200 dən artığı hemo transfuziya yəni qan transfuziyası alır. Gəncədə də 45ə yaxın pasinet hər ay qan transfuziyası alır.

Son illər ölkəmizdə talassemiya xəstəliyinin müalicəsi və diaqnostikası sahəsində mühüm tədbirlər görülüb. “Hemofiliya və talassemiya irsi qan xəstəliklərinə düçar olmuş şəxslərə dövlət qayğısı haqqında” Qanun həmin xəstələrin donor qanına və dəmirqovucu dərman preparatlarına ehtiyacının tam ödənilməsinə, onların sağlamlıq vəziyyətinin yaxşılaşmasına imkan yaradıb.